Opinie

Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.

Klimaat

Droogte is de lont in een kruitvat van wanbeleid

Toenemende droogte rond Middellandse Zee (NOAA)

In een van de reacties op mijn vorige blog werd gezegd dat klimaatverandering vooral leidt tot meer nattigheid. Of de Russen die in 2010 werden getroffen door de bos- en veenbranden het daarmee eens zijn is de vraag. Maar in ieder geval geldt het niet overal. Neem het Middellandse Zeegebied. Onderzoek van het Amerikaanse NOAA laat een duidelijke toename van periodes van droogte zien. Volgens Martin Hoerling, lead-athor van het artikel dat de onderzoekers publiceerden in het Journal of Climate, moet een deel van die droogte worden toegeschreven aan klimaatverandering:

‘The Mediterranean has long been identified as a “hot spot” for substantial impact from climate change in the latter decades of this century because of water scarcity in the region, a rapidly increasing population, and climate modeling that projects increased risk of drought. The question has been whether this projected drying has already begun to occur in winter, the most important season for water resources. The answer is yes.’

Afwijking van de neerslag in de laatste 30 jaar ten opzichte van langjarig gemiddelde (NOAA)Afwijking van de neerslag in de laatste 30 jaar ten opzichte van langjarig gemiddelde (NOAA)

In een uitgebreid artikel dat vandaag verschijnt in de bijlage De Wereld van NRC Handelsblad, schrijf ik over de gevolgen van die klimaatverandering voor Syrië. Dat land kampte tussen 2006 en 2010 met uitzonderlijk droge winters (lees hier en hier). Het gevolg: tienduizenden boeren werden jaren achtereen geconfronteerd met mislukte oogsten. Vaak zagen ze geen andere uitweg dan te vertrekken, in de richting van steden als Damascus, Homs en Aleppo. Daar droegen ze bij aan de toenemende sociale onrust die uiteindelijk uitmondde in de gewelddadige strijd tegen het bewind van Bashar Al-Assad.

Dat het Syrische bewind bang was voor de gevolgen van die onrust blijkt uit een geheim ambstbericht van de Amerikaanse ambassade over een gesprek met de Syrische vertegenwoordiger bij de VN-voedselorganisatie FAO, Abdullah Bin Yehia, dat uitlekte via klokkenluiderswebsite WikiLeaks:

Yehia told us that the Syrian Minister of Agriculture, at a July meeting with UN officials, stated publicly that economic and social fallout from the drought was ‘beyond our capacity as a country to deal with’. What the UN is trying to combat through this appeal, Yehia says, is the potential for ‘social destruction’ that would accompany erosion of the agricultural industry in rural Syria. This social destruction would lead to political instability, Yehia told us.

Het zou veel te ver gaan om strijd in Syrië te karakteriseren als een klimaatoorlog (lees hier hoe VN-chef Ban Ki-moon dat eerder het conflict in Darfur uitriep tot de eerste klimaatoorlog). Het  is niet de droogte op zichzelf die het conflict in Syrië heeft aangewakkerd, maar in combinatie het wanbeleid van het Syrische regime (hier en hier meer) dat de gevolgen van een mogelijke droogte negeerde. Met veel geld werden prestigieuze irrigatiewerken opgezet, ongecontroleerd werd het grondwater opgepompt voor de katoenplantages, waarvan de aanleg door het regime jarenlang werd gestimuleerd hoewel katoen veel te veel water nodig heeft om in een droog klimaat te kunnen gedijen.

Het gevolg van dit beleid was verspilling van water, verdroging van de bodem, verzilting van het grondwater. De langdurige droogte tussen 2006 en 2010 deed de rest. Net als bij de veenbranden in Rusland, werd in Syrië de ellende veroorzaakt door een combinatie van mismanagement en een veranderend klimaat.