Isa Hoes: ‘Ik doe niet aan stress, echt niet’

Isa Hoes spreekt nog even snel een boodschap in bij dochter Vlinder (14), dan bekijkt ze de menukaart van de brasserie in het Amsterdamse Conservatorium Hotel. „Wat ga jij lunchen?” Ik dacht aan de caesar salad en een sapje. „O ja. Goh, wat zwaar verder allemaal. En die prijzen, jeetje! Staat dat niet altijd ook in het interview? Wat suf, ik had beter na moeten denken, maar dat lukte niet met de verhuizing.” Ze gaat de dag na dit gesprek over van haar huis aan het Vondelpark naar een tijdelijk huurhuis op de gracht. Nu zoon Merlijn (21) op kamers is, wil ze kleiner wonen. Ze kijkt verbaasd naar de kaart: „Hoe kwam ik erop om hier af te spreken?”

Nou? „Het is vlakbij. Vroeger sportte ik hier. Ik was lid, ze hebben beneden een zwembad en sauna, heerlijk! En ze hadden hier altijd een heel lekkere saladbar, maar die is weg.” Ze bestelt gemberthee. „En ja, een caesar salad is wel lekker. Waarom zijn jullie eigenlijk gestopt met de saladbar?” vraagt ze aan de ober. Die vertelt vriendelijk en met best veel woorden dat het tijd was voor iets nieuws. „Jammer”, zegt Hoes.

Isa Hoes (52) werd bekend als actrice, bij het grote publiek vooral door haar rollen in de tv-series Goede Tijden, Slechte Tijden (jaren 90) en Rozengeur & Wodka Lime (begin deze eeuw). Maar ze is ook film- en theateractrice, heeft een reeks rollen in animatiefilms ingesproken en publiceert boeken. Van Toen ik je zag, over haar man Antonie Kamerling, die in 2010 een einde aan zijn leven maakte, zijn meer dan 300.000 exemplaren verkocht. Kinderboek Engel, dat ze met haar dochter maakte, werd eveneens een bestseller. Met vriendin Medina Schuurman schreef ze twee boeken over mooi ouder worden.

En afgelopen week verscheen Zo heel jij mij, een bundel met haar favoriete troostgedichten van enkele tientallen dichters en liedjesschrijvers. Het is de tweede dichtbundel die Hoes samenstelde: in 2016 publiceerde ze Gedichten die vrouwen aan het huilen maken, waarvoor ze 61 bekende Nederlandse vrouwen naar hun ontroerendste gedicht had gevraagd. Voor Zo heel jij mij zou ze eerst gedichten over rouw uitzoeken. „Maar ik vond troost beter”, zegt ze. „Anders is het allemaal zo in mineur.”

Ze houdt erg van gedichten: „Prachtig, dat mensen dat kunnen! Ik ben zelf heel lang van stof en ik vind het heel mooi als mensen…” Ze beeldt met haar handen uit dat je iets heel groots zorgvuldig steeds kleiner bij elkaar pakt. „En dat dat dan blijkbaar bij zoveel mensen iets oproept.”

Zo heel jij mij is een eclectisch geheel. Er staan gedichten in van Hendrik Marsman en Hanny Michaelis, maar ook het liedje ‘Mag ik dan bij jou’ van Claudia de Breij, en grappige gedichten als ‘Crematorium’ van Anton Korteweg, over een uitvaartdienst.

‘Bedenk bij onweerstaanbaar opkomend verdriet: / Die hebben ze – mij hebben ze nog niet.’

„Voor mij is het heel troostend om te kunnen lachen”, zegt Hoes. „Maar er zitten ook heel melodramatische gedichten bij. Daar hou ik ook erg van. Ik had vroeger altijd gedichtjes in mijn portemonnee. Bijvoorbeeld…” Ze declameert uit het hoofd Judith Herzberg:

‘(Want) houden van / is gauwer gezegd / dan langer gedaan / maar soms komt het / in het donker / op gang en dan / is er verder / geen houden meer aan.’

„De rode draad in de bundel, maar ook in mijn leven denk ik, is: ráákt iets me? Ook bij mijn nieuwe huis. Ik wil wel weer een huis kopen, maar ik kon niks leuks vinden. Dit huurhuis liep ik binnen en ik voelde meteen o, ja!”

Mooi oud worden

Behalve met verhuizen is ze nu ook bezig met de verfilming van Engel, over een meisje dat wensen kan vervullen, maar alleen van mensen met een goed hart. In maart worden de laatste opnames gemaakt; in de zomer komt de film uit. Zelf speelt Hoes een kleine rol, haar dochter Vlinder wilde geen rol. „Die houdt er niet van om in de spotlights te staan. Ze had het liefst haar naam van het boek afgehaald.”

En Hoes is, wederom samen met Medina Schuurman, bezig met een derde boek over ouder worden, na Te Lijf (2016) en I’M Lijfboek (2018). „Tijdens het schrijven van Te Lijf kwamen we erachter dat we zelf in de overgang zaten”, vertelt ze. „Het boek ging eigenlijk over mooi oud worden, we spraken met allerlei experts. De laatste expert die we spraken was een overgangsconsulente. We dachten: grappig beroep, nooit van gehoord.” Maar daarna kwam de overgang prompt centraal te staan in die twee boeken en de bijbehorende theatershow. „Dat is nu wel ons ding geworden, maar we willen het nu ook graag wat breder trekken, naar ouder worden in het algemeen. De overgang is een bruggetje naar die tweede fase.”

Ze willen, via hun bedrijf IM en hun website isamedina.com, vrouwen cursussen gaan aanbieden om beter te leren eten, of sporten, of slapen. „Als je ouder wordt, moet je bijvoorbeeld anders gaan sporten, dat weten veel vrouwen niet. Krachttraining is goed voor de ouder wordende vrouw, maar vijf keer per week trainen zorgt voor stress en dat willen we juist niet.”

Nee, IM gaat het acteren niet vervangen als haar baan. „Onze missie is eigenlijk een beetje met ons aan de haal gegaan. Vrouwen weten zó weinig van hun lichaam – wij ook hoor – daar schrikken we gewoon van. We denken bij de overgang aan zwetende oude vrouwen die hun haar kort geknipt hebben en er niet meer leuk uitzien. Toch? Maar je komt veel jonger in de overgang dan je denkt, die pre-fase kan al vanaf je veertigste beginnen. Veel vrouwen gaan naar de huisarts met overgangsklachten en die zegt dan heel suf: werk je niet te hard, zit je niet gewoon tegen een burn-out aan? Ja, zeggen die vrouwen dan, en dan gaan ze het traject in voor een burn-out en zijn ze nog verder van huis.

Geen stress

Haar telefoon gaat: zoon Merlijn. „Ik neem even op.” Tegen Merlijn: „Hai schat. Oké, we gaan gewoon. Nee, ik doe niet meer aan stress, dat weet je toch? Tot straks.” Ze hangt op. „Ik had mijn kinderen beloofd om te gaan shoppen in Roermond, bij die outlet waar je mooie kledingmerken goedkoper kunt krijgen, als vervanging voor kerstcadeaus. Midden in mijn verhuizing, maar ja. Hij zei: als je stress krijgt doen we het niet hè. Maar ik doe niet aan stress, echt niet.” Hoe doe je niet aan stress? „Dat heb ik op een gegeven moment gewoon besloten. Ja, dat klinkt makkelijk hè, ‘het is een keuze’ – maar ik vind het echt. Twee weken voor ik mijn koophuis uit moest, vond ik ook pas dit huurhuis, maar ik vertrouw er dan op dat het goedkomt.”

Was zoon Merlijn niet een boek aan het schrijven over de pre-lifecrisis, het ‘niet-weten-wat-je-wilt’ na school, waar hij eerder de online serie Falen & Opstaan over maakte? „Nee, dat is veranderd. Hij gaat nu een boek schrijven over Antonie. Over zijn vader.”

Lees ook Burn-out lijkt veel voor te komen, maar wat is het nu eigenlijk?

Het kwam doordat dat andere boek niet opschoot, vertelt Hoes. Toen zei een vriend, Matthijs Kleyn, de regisseur van Falen & Opstaan: kijk je nog weleens iets terug van je vader? Nee, nooit. En, vroeg Kleyn, in oktober 2020 is Antonie tien jaar geleden overleden, wat gaat er dan gebeuren? Geen idee, niks. Inmiddels zijn er wel plannen, zegt Hoes: er komt een avond rondom Antonie en het thema depressie, en vlak daarvoor komt het boek van Merlijn uit, dat hij nu samen met Kleyn aan het schrijven is. „Superspannend voor hem. Hij is bijna klaar, heeft allerlei mensen geïnterviewd. Mij nog niet, ik ben de laatste.”

Ook spannend voor haar, dus. „Ja, maar ik vind het ook heel mooi. Het heeft ons drieën dichter bij elkaar gebracht en het heeft hem echt geopend, hij is echt zichzelf aangegaan, heel dapper.”

Opener worden

En heel publiekelijk, net als zij. „Ja, dit is misschien onze weg, wij doen het vrij openlijk, dit soort dingen. Wij delen het. Weet je, ik zou het ook heel logisch vinden, als je zoiets meemaakt als wij met Antonies dood, dat je een gesloten, angstig iemand wordt. Maar bij mij past dat niet, ik ben eerder opener geworden. Omdat het ook fijn was dat er geen geheim meer was in ons leven. Want die depressie was natuurlijk toch een geheim. Hij zei: daar moeten we het niet over hebben, dan komt het in de roddelbladen. En dat snap ik ook wel. Maar toen ik erover ging schrijven, bleek dat zó veel mensen te helpen, daar werd ik heel blij van. Er zijn heus wel dingen die ik voor mezelf houd. Ik weet gevoelsmatig altijd meteen of ik iets wil delen. En of iets goed voelt.”

Luister ook naar de aflevering over depressies van wetenschapspodcast ‘Onbehaarde Apen’.

Zo was dat ook met haar nieuwe huis. „Dat is misschien wel een grappig verhaal waarmee je een inkijkje in mij krijgt: ik wilde verhuizen, dus ik ging huizen kijken. Toen zei mijn makelaar: hoe ga je het betalen als we nu een huis vinden? In plaats van dat ik gewoon de bank bel en vraag om een overbruggingskrediet, waarvan ik nu weet dat het bestaat, zei ik tegen hem: verkoop mijn huis maar. Binnen een maand was het weg.” Ze had nog geen nieuw huis. „Dat vond ik zó leuk! Ik voelde me zo vrij: een nieuw avontuur.” Wat daarbij meespeelt: „Ik heb zeven jaar in dat huis gewoond, en er is nu echt een cyclus afgerond. Zeker nu ik verhuis, voelt het achteraf als een troosthuis. Nu ben ik klaar voor een nieuwe stap: ik ben nu weer mijn eigen vrije Isa.”

Bij het vertrek vraagt ze: „Is het al met al niet een te blij interview geworden?” Daarna: „Haha, dat ik dat dan weer vraag.”